Teléfono de Caixas de Mistos

As caixas de mistos, pequenos cadros, que adornaban os andeis daquelas tabernas tenda de ultramarinos, viños e licores que en todas as vilas, e case todas as parroquias, existían eran cobizadas polos nenos…

As caixas de mistos, pequenos cadros, que adornaban os andeis daquelas tabernas tenda de ultramarinos, viños e licores que en todas as vilas, e case todas as parroquias, existían eran cobizadas polos nenos nada máis chegaren ás súas mans por mor dun encargo por parte dos maiores. “Vaite alá correndo e non demores que teño que marchar. Tráeme axiña unhas caixiñas de mistos que non teño con que prender un cigarro”. Isto era o que escoitaban moitas veces os oídos dos nenos cando a mecha do chisqueiro ou mesmo a ausencia de pedras para el, provocaba a necesidade de botar unha fumegada. Xa viñan da tenda mirando para elas con auténtico entusiasmo, para a ver se volvían caer nas súas mans cando se rematasen aqueles mistos que ulían a fósforo ao prendelos na rasca da caixa. Tiñan preciosas imaxes de cerámica ou doutras escenas cotiás e significativas daquela época. Nas gadoupas dun neno podían converterse nunha arte do demo en trens, camións, coches, cofres, baúis, gaioliñas para grilos e, por suposto, teléfonos. Ese teléfono espallado no século XIX polo Alexander Graham Bell vai revolucionar as comunicacións entre as persoas. Aínda que non foi moi común nas aldeas galegas ata case a caída do ditador, os nenos, se cadra xa foran coñecedores del, froito das explicacións experimentais dun mestre ou mestra nos tempos da República. Podían escoitarse, a certa distancia, unidos por un fío delgadiño e cunha caixa de resonancia apegada á orella. Eran un valioso recurso para iniciarse no campo da conversa e a onde non chegaba o oído, era suplido pola imaxinación.

Foi un enredo bastante coñecido en toda a península Ibérica, aínda que foi compartindo o seu protagonismo coa variante do teléfono de botes de lata redonda, aínda que eran máis cómodos de levar á escola os primeiros, sempre avultando nos petos do pantalón. Nas Illas Baleares e Cataluña, facíano con tubos de cana e poñíanlle pel de coello, xato ou cabrito para que resoase máis. En Portugal chamábanlle telefone de caixas de fósforo e podía levar pel ou papel de fumar para provocar vibracións. En Francia eran moi comúns os de botes de caixas de betume baleiras, le téléphone à boîte de cirage e na Provenza chamábanlle lo telefòne de bóstia de ciratge.

ASÍ SE FAI

Collemos dúas caixas de mistos e sacámoslles a parte de fóra, sen rompela. Enfiamos a agulla na punta do fío. Furamos a caixa coa agulla, xusto no centro, dende o exterior cara ao interior. Desenfiamos a agulla e dámoslle un dobre nó ao fío, para que non se solte. Xa podemos encaixar outra vez a parte de fóra da caixa. Xa  teriamos un dos teléfonos. Repetimos a mesma operación na outra caixa e xa temos os dous teléfonos. Para poder facer unha chamada, coas caixas semiabertas e posta na orella dun e na boca do outro, os nenos ou nenas teñen que distanciarse todo o que lles dea o fío ben tensado e sen tocar en nada para que a conversa non teña interferencias e se interrompa. Ao rematar a conferencia envólvese o fío ao redor da caixa e gárdase no peto do pantalón.

Chiar