Andacamiños de Lata de Conserva

Lonxe quedan aquelas primeiras conserveiras que se instalaron na nosa terra a comezos do século pasado. Aquelas que significaron non só a posibilidade de traballo para unha grande cantidade de mulleres da beira do mar…

Lonxe quedan aquelas primeiras conserveiras que se instalaron na nosa terra a comezos do século pasado. Aquelas que significaron non só a posibilidade de traballo para unha grande cantidade de mulleres da beira do mar, senón tamén a oportunidade de poder almacenar, sen estragarse, aquel peixe que non se vendía para consumo en fresco. Envasábano nunhas latas redondas e grandes para logo engraxaren as gorxas das familias. Ese aceite das pandeiretas de sardiñas, que deixaba enchoupado o pan ata que escorregaba lubricando os dedos das mans dos esfameados nenos e nenas, nunca era desperdiciado, senón que o chuchaban ata deixaren as falanxes limpas e suaves. Pero á poboación infantil abríuselle un campo lúdico importante, pois significou a aparición dunha roda lixeira e xa case preparada para ser empregada nas carreiras cotiás que xurdían en calquera momento do día. Nin sequera miraban para atrás cando se poñían a correr con aquela roda ruidosa, que case daba lume cando topaba coas pedras e croios que inzaban os carreiros e camiños. A lata campaba máis cá madeira, non pasaba desapercibida por onde pasaba.

Tamén era este invento moi coñecido, iso si, con diferentes feituras e formas, dependendo unha miguiña do material que os nenos tivesen ao seu dispor. Así, en Euzkadi era coñecido como gurpila ou txirrinkea e nalgúns lugares empregaban, en vez de latas das sardiñas, as de xalea real, denominadas parrantolea. Ás veces empregaban as latas redondas de marmelo e chamábanlle ao xoguete birinbola ou parrantola. Tamén nos lembra as corrúpias, carroulas ou carretas de Portugal. No Brasil atópase co nome de carrinho de lata doce.

ASÍ SE FAI

En primeiro lugar, buscamos unha lata redonda e imos machucando os bordos cun martelo, coa finalidade de non cortarnos ao xogar con ela. Cravámoslle unha punta xusto no centro, para facerlle un burato. A continuación, procuramos un pau duns 90 cm de longo e imos, coa navalla, adaptándoo ao noso gusto, é dicir, podemos labralo con deseños, pelarlle a empuñadura e mesmo facerlla máis fina, etc. Tamén podemos facerlle un rebaixe no extremo de abaixo ata que quede máis plano e que asente mellor contra a lata, aínda que non é necesario. Collemos a lata e asentámoslle o cu derriba do pau e, a uns 3 cm do extremo, cravámoslle a punta dende dentro da lata cara a fóra. A punta sobrante tratamos de ir dobrándoa, de xeito que non se fenda o pau. Para iso podemos ir tocándoa pouco a pouco cun alicate e dándolle co martelo. Para xogar con el hai que agarrar o mango polo extremo superior e … ¡lume cara a diante!

Chiar