Pote de nabo

Ten boca e non come/ten cu e non caga/ten pés e non anda. Ata a sabedoría popular falaba del, do pote. Unha figura emblemática de moitas das lareiras das casas labregas galegas.

Ten boca e non come/ten cu e non caga/ten pés e non anda. Ata a sabedoría popular falaba del, do pote. Unha figura emblemática de moitas das lareiras das casas labregas galegas. Unha testemuña cotiá dos miles de contos e lendas que se teñen contado ao redor del na espera de comer o que alí dentro se botaba a cocer, na maioría das veces o caldo. Esta comida formada por patacas, nabizas, verzas ou grelos, fabas ou feixóns e unha miguiña de unto, se había, quentou as barrigas e o espírito de moitos galegos e galegas nos séculos XIX e boa parte do XX. Xa o dicía o refraneiro: Pote sen verzas, sen unto nin sal, pódeselle ao gato dar. Era pois, o pote, o personaxe central desta película real que se vivía a diario nas nosas aldeas. Alí, na lareira, pendía dun colgadoiro de madeira ou ferro, a gramalleira, que á súa vez se colgaba noutra armazón para afastalo ou aproximalo ao lume, que se lle chamaba burro, guindastre ou angarela. Todo isto acontecía debaixo da cambota da lareira e rodeado dun escano e tallos para sentar, iluminado polo propio lume, un candil de aceite ou carburo, unha vela ou un pau de uz pendurado dunha galla. Era este o escenario ideal para poñer en funcionamento o imaxinario popular dos contos de medo.

Aínda que, tradicionalmente, tiña tres pés, tamén existiron sen eles e, daquela, colocábanse derriba dun trespés ou trepia para quentalo. Cando se foi abandonando o seu uso pola introdución das cociñas económicas de ferro, serviu para quentar a comida para o gando, porcos ou vacas, principalmente. Hoxe en día aparece como elemento de adorno dentro ou fóra das casas, facendo de soporte para calquera tipo de plantas.

Téñense atopado este tipo de xoguetes noutras culturas, como en Francia ou en Portugal, aínda que as panelas portuguesas facíanas de coca de carballo, igual có pot francés.

ASÍ SE FAI

Despois de localizarmos a leira de nabos, escollemos un de tamaño medio que nos recorde unha miguiña a forma do pote. Cortámoslle a ramallada e quitámoslle as raíces ou algunha imperfección que puidese ter. Cortamos o nabo transversalmente á altura de 2 cm, xusto debaixo de onde cortamos a rama, e xa nos queda feito o testo ou tapadeira do pote.

Baleiramos coa navalla o interior do nabo, de maneira que quede unha parede de 1 cm de espesor e está preparado o interior do recipiente. De seguido, afiamos a punta dos 3 paus máis grosos e espetámolos oblicuamente no cu do nabo a uns 3 cm, equidistantes do centro do devandito cu do nabo. A continuación afiamos as puntas dos tres pauciños máis delgados e dobrámolos en tres partes iguais. Espetamos un na tapadeira e os outros dous, un a cada lado do pote.

Finalmente, só nos queda meter os ingredientes (flores dos nabos, anacos de nabiza, grelos, outras flores,…) dentro do pote e cociñalos.

Chiar