Frauta de castiñeiro

Chega a primavera e comeza a etapa musical por excelencia. Non só a nivel de colorido senón tamén de cantos e trinos de paxaros diferentes, así coma de insectos e outros animaliños. É o espertar da natureza e con ela o da xente, en xeral, e dos nenos e nenas, en particular. Xa o dicía o poeta do hilozoísmo, Luís Amado Carballo:

En Portugal, coñecidos son a flauta, gaita ou pífaro e pífana. En Eivissa, confeccionaban esta frauta en cana e denominábana xeremia.  Noutras destas Illas Balears, falaban de flabiol, flauta de canya, … En Euzkadi, txibilitua, en xeral para estes instrumentos. En Francia recibían o nome xeral de chalumeau (unha frauta rústica), pero podían tamén chamarse musette, pipette, trompette, sonette, bouèze, tcharamel ou coromelo. Á que era igual á nosa, pero só de cana, moitas veces engadíanlle na punta un anaco de cabaza seca para que resoase máis. En Brasil denominaban a este tipo de instrumentos, gaita e podía ser feita de talo de mamoeiro, carrapateira ou taquari. En Sicilia falaban de clarinetto di canna, zammaruni ou cannizzola.

 ASÍ SE FAI

Temos que procurar un rebento de castiñeiro ben recto e coas medidas antes descritas. Conseguido este, collemos a navalla, iso si que estea ben afiada, e cortámoslle a cabeza máis delgada e deixámola ben perpendicular. Para facer este labor, debemos darlle un corte derredor ao rebento, nesa parte devandita, e ímolo rebaixando en forma de bisel pola parte que imos tirar. Seguimos facéndolle outro corte e quitándolle os anacos ata que se remate, deixándoa lisa. A uns 20 cm cara ao outro estremo facémoslle un corte ao redor só cortando a pel. A seguir, a uns 2,5 cm da cabeza, realizamos unha fenda triangular en forma de bisel. Logo disto, a 1´5 cm do corte inicial, realizamos sete buratos de 0,5 cm de diámetro e separados 1,5 cm entre si. A continuación, coas cachas da navalla, frotamos con forza a casca do pau, todo arredor, coa intención de que vai soltando a pel. Cando vexamos que sae un zume, quere dicir que xa está preparada para o seguinte paso. Agora, agarrando o pau cunha man pola zona sen frotar, xiramos a pel frotada coa outra ata que solte devagariño. Quédanos un tubo feito coa casca e tamén o pau coa madeira á vista. Neste momento, a partir da marca feita na fenda en forma de bisel quitámoslle unha lasca de madeira, rebaixando unha miguiña máis cara á punta. Cortamos esa porción de madeira desde onde comeza o bisel ata separala do resto. Quédanos así un taco, que introduciremos nesa mesma posición que estaba anteriormente, no tubo de casca. Xa podemos probar a soprar e, se cadra non soa. Se acontece isto, probamos a tapar o outro estremo co dedo e, entón se funciona, cortamos un taco, de 1 cm de longo, .do pau que quedou e introducímolo no devandito estremo. É probable que funcione. Se aínda seguise nas súas, rebaixamos a inclinación do pau da boca. De non conseguilo, practicamos o mesmo con outro pau novo, ata logralo.