publicidade hoxe
O verbo (I) - Cabecera

O verbo (I)

O verbo vai ser aquela palabra que exprese acción, existencia ou estado dos seres.

Os verbos regulares

A maior parte dos verbos galegos son regulares polo que van seguir o paradigma que imos indicar a continuación. Canto ás denominacións dos diferentes tempo imos indicar sempre as dúas denominacións máis empregadas.

Paradigma dos verbos regulares

 

ANDAR

VARRER

PARTIR

Presente de Indicativo

and-o

and-as

and-a

and-amos

and-ades

and-an

varr-o

varr-es

varr-e

varr-emos

varr-edes

varr-en

part-o

part-es

part-e

part-imos

part-ides

part-en

Imperfecto de Indicativo

(Copretérito)

and-aba

and-abas

and-aba

and-abamos

and-abades

and-aban

varr-ía

varr-ías

varr-ía

varr-iamos

varr-iades

varr-ían

part-ía

part-ías

part-ía

part-iamos

part-iades

part-ían

Perfecto de Indicativo

(Pretérito de indicativo)

and-ei

and-aches

and-ou

and-amos

and-astes

and-aron

varr-ín

varr-iches

varr-eu

varr-emos

varr-estes

varr-eron

part-ín

part-iches

part-iu

part-imos

part-istes

part-iron

Futuro de Indicativo

and-arei

and-arás

and-ará

and-aremos

and-aredes

and-arán

varr-erei

varr-erás

varr-erá

varr-eremos

varr-eredes

varr-erán

part-irei

part-irás

part-irá

part-iremos

part-iredes

part-irán

Pluscuamperfecto

(Antepretérito)

and-ara

and-aras

and-ara

and-aramos

and-arades

and-aran

varr-era

varr-eras

varr-era

varr-eramos

varr-erades

varr-eran

part-ira

part-iras

part-ira

part-iramos

part-irades

part-iran

Condicional

(Pospretérito)

and-aría

and-arías

and-aría

and-ariamos

and-ariades

and-arían

varr-ería

varr-erías

varr-ería

varr-eriamos

varr-eriades

varr-erían

part-iría

part-irías

part-iría

part-iriamos

part-iriades

part-irían

Presente de subxuntivo

and-e

and-es

and-e

and-emos

and-edes

and-en

varr-a

varr-as

varr-a

varr-amos

varr-ades

varr-an

part-a

part-as

part-a

part-amos

part-ades

part-an

Imperfecto de Subxuntivo

(Pretérito de subxuntivo)

and-ase

and-ases

and-ase

and-ásemos

and-ásedes

and-asen

varr-ese

varr-eses

varr-ese

varr-ésemos

varr-ésedes

varr-esen

part-ise

part-ises

part-ise

part-ísemos

part-ísedes

part-isen

Futuro de Subxuntivo

e

Infinitivo Conxugado
(ou infinitivo persoal)

and-ar

and-ares

and-ar

and-armos

and-ardes

and-aren

varr-er

varr-eres

varr-er

varr-ermos

varr-erdes

varr-eren

part-ir

part-ires

part-ir

part-irmos

part-irdes

part-iren

Imperativo

and-a

and-ade

varr-e

varr-ede

part-e

part-ide

Infinitivo

and-ar

varr-er

part-ir

Participio

and-ado

varr-ido

part-ido

Xerundio

and-ando

varr-endo

part-indo

-Cómpre indicarmos que as 1ª e 2ª persoas do plural son sempre graves, agás as do Imperfecto de Subxuntivo (pretérito de subx.) (bailabamos, bailabades; bailaramos, bailarades; corrompiamos, corrompiades; corromperamos, corromperades; asistiamos, asistiades; asistiramos, asistirades… pero bailásemos, bailásedes; corrompésemos, corrompésedes; asistísemos, asistísedes)

Exemplos:

alfarrobeira
papoulas

Por moito que concorrerades á festa, non sabiades por onde quedaba / Por moito que concorrésedes con ela na maneira de pensar, ao final sempre rematabades enfrontados…

Padexabades a area con moito tino / aínda que padexásedes a masa toda a mañá, non saberiades se estaba ou non a punto…

-Tamén cómpre observar que os verbos en -ER fan a terceira persoa do singular do perfecto de indicativo (pretérito) en -EU e os verbos en -IR en -IU (corrompeu/ asistiu). Soamente teriamos que poñer como excepción os verbos irregulares VIR e VER que o fan ao contrario (VIR = veu; VER = viu).

Exemplos:

Onte túa nai meteu os pabóns na corte e á noite xa non quedaba nada / á alfarrobeira partiulle unha póla / onte veu túa irmá para visitarmos hoxe o outeiro e sacarmos algunha foto / aínda ben non viu aquela nevaría xa se puxo a tremer…

-Tamén podemos observar que as formas do Futuro de Subxuntivo e as do Infinitivo conxugado ou persoal nos verbos regulares coinciden, algo que non ocorrerá nos verbos irregulares xa que, aínda que a terminación é a mesma, vai variar a raíz xa que o futuro de subxuntivo vai tomar esta do perfecto (por exemplo: do verbo ESTAR o infinitivo vai ser estar, estares… mentres que o futuro tomará a raíz do perfecto (estiv-en) e daquela será estiver, estiveres…)

Exemplos:

De non teres tanta nugalla, terías acabado ben antes / se non tiveres aquel tirizó tan inchado, apenas se che notaría… / por saberes a lección non te tratou de paifoco / se souberes o que era unha papoula, non terías que preguntar…

Fraseoloxía

*”Descubrirse/abrirse a alguén” (dar confianza, confesar algo persoal…)

*”Ser coma un lóstrego (ser unha persoa moi rápida, lixeira…)

*”Levarse/andar coma o can e o gato” (que dúas persoas non se aturan, non se queren, ser discordantes…)

*”Andar detrás de alguén coma un can” (ser moi obediente, gregario…)

*”Ser listo/a coma un allo” (ser unha persoa moi hábil, intelixente, espelida…)

*”Estar coma o rato na rateira” (estar prisioneiro/a, non poder facer o que un quere…)

Refraneiro

cotovia*”Non hai casamento pobre nin mortalla rica”

*”A cotovía canto máis sobe máis asubía”

*”Choqueiro e choqueira sempre fai feira”

*”Coma os fillos, a muller e a nai, non che hai”

*”Da cereixa á castaña, calquera apaña; a queixa é da castaña á cereixa”

*”Non asines carta que non leas nin bebas auga que non vexas”

logo nosa escrita

Por: Carlos Loureiro Rodríguez
Publicado o 19 de Marzo do 2015 | 1:27 p.m.