A Xunta recorrerá ante o Tribunal Supremo a reforma do Regulamento de Costas que limita dereitos e reduce as competencias autonómicas no litoral

O presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou hoxe que o Goberno galego vai recorrer ante o Tribunal Supremo a recente reforma do Regulamento xeral de costas, impulsada de forma unilateral polo Goberno central, en defensa dos intereses de Galicia, xa que, na práctica, esta modificación limita os dereitos recoñecidos legalmente a particulares, empresas e outros titulares de concesións no dominio público marítimo-terrestre (DPMT), así como as propias competencias autonómicas sobre o litoral. “A Xunta vai solicitar a nulidade desta reforma”, indicou Rueda xa que non é posible limitar dereitos xa recoñecidos na lexislación de costas existente a través dunha norma de rango menor a unha lei como é o caso do decreto aprobado polo Executivo.

Rueda resaltou que a Xunta leva tempo advertindo da “deriva” do Goberno central con regulacións “cada vez máis restrictivas” en materia de costas que buscan “erradicar toda actividade humana e económica da franxa do litoral”. Neste sentido, o presidente da Xunta lamentou que non se teña en conta a realidade de cada territorio nin as consecuencias destas limitacións. Só en Galicia, segundo explicou, hai 4.000 edificacións públicas ou privadas no dominio público marítimo-terrestre e “xa se están paralizando algunhas inversións” por mor da regulación que está levando a cabo o Executivo central.

O Consello aprobou esta mañá o acordo polo que autoriza á Asesoría Xurídica Xeral para interpoñer un recurso contencioso-administrativo contra o real decreto aprobado para tal fin o pasado 1 de agosto. En concreto, a Xunta solicitará a súa nulidade argumentando que cos cambios introducidos no regulamento se limitan, condicionan e mesmo eliminan dereitos previamente declarados pola lexislación en materia de costas ao baleiralos de contido, algo que non se pode facer a través dunha norma de rango inferior.

Así se recolle na Lei 39/2015 do procedemento administrativo, que, tal e como se aduce no recurso da Xunta, prevé que as disposicións que “vulneren a Constitución, as leis ou outras disposicións administrativas de rango superior” serán “nulas de pleno dereito”.

Neste sentido, o Real decreto polo que se modifica o Regulamento de costas inclúe unha regulación que impón limitacións, establece novos condicionantes e mesmo chega a baleirar de contido dereitos recoñecidos aos titulares de concesións en DPMT, ao limitar a duración destas e os usos que poden amparar, xerando máis inseguridade xurídica.

En concreto, un dos cambios máis importantes é que se elimina a posibilidade de que as concesións de vivendas e de empresas da cadea mar-industria outorgadas con anterioridade a 1988 poidan ter unha prórroga extraordinaria, un dereito regulado pola Lei de costas de 2013.

Así, no caso das vivendas particulares, a reforma do regulamento pecha a porta á permanencia deste tipo de edificacións na franxa costeira porque poderían localizarse fóra dela. Así mesmo, no referido ás empresas en DPMT con concesións outorgadas antes de 1988, desaparece de facto o seu dereito á prórroga, xa que o regulamento limita a permanencia deste tipo de actividades na costa a unha duración máxima de 30 anos, un tempo xa transcorrido.

De feito, incluso os concesionarios que solicitaran prorrogar o seu título antes da aprobación da reforma pero non recibiran resposta expresa do Goberno central verán denegada a súa petición, o que xera unha retroactividade claramente desfavorable e supón que o Goberno vaia un paso máis alá que coa Lei de cambio climático de 2021.

No resto dos casos, a modificación do regulamento vincula a posible prórroga a unha serie de condicións e exixencias fixadas na Lei de costas pero ás que ata o momento a maioría destas concesións non tiñan que someterse. Isto supón un novo obstáculo que fará máis difícil, senón imposible, conseguir prolongar a duración das concesións.

Así mesmo, outro dos cambios afecta a regulación da modificación dos límites do DPMT, introducindo a través do regulamento criterios arbitrarios e sen xustificación técnica algunha para realizar deslindes, podéndose ampliar a extensión desta franxa de titularidade estatal en detrimento da propiedade privada e das competencias autonómicas sobre a ordenación do litoral.

Nova Lolga
A decisión da Xunta de recorrer contra a reforma do Regulamento de costas, que foi avalada xa o verán pasado polo Observatorio Galego do Litoral, pretende poñer freo ao último dos cambios normativos impulsados polo Executivo central desde o ano 2018.

De feito, coa reforma do Regulamento de costas o Estado pecha o círculo na súa estratexia para impoñer unha interpretación cada vez máis restritiva da normativa de costas e propiciar a eliminación progresiva de toda actividade humana e económica da franxa litoral.

Así, cómpre lembrar os cambios introducidos na duración das concesións no litoral a través da Lei de cambio climático estatal, aprobada o ano pasado e que limita estes títulos a un máximo de 75 anos, incluídas tamén as posibles e lexítimas prórrogas. Así mesmo, o xuño pasado o Ministerio someteu a información pública o chamado Plan da costa libre, un documento estratéxico con que aspira a liberar o DPMT a través da retirada paulatina e controlada da presenza humana na costa de aquí ao ano 2045.

Neste sentido, o recurso contra a reforma do regulamento enmárcase na estratexia liderada pola Xunta en defensa dos intereses de Galicia e das súas competencias exclusivas na costa. “Non ten sentido ningún sentido esta normativa. Pódense facer as cousas moito mellor”, sinalou Rueda.

Co fin de buscar o autogoberno pleno e a ordenación da franxa costeira asumindo o papel de xestión que lle corresponde, o Goberno galego anunciou en setembro o impulso da que será a primeira Lei de ordenación do litoral.

O obxectivo é dotarse dunha norma adaptada á realidade galega para tratar de resolver os problemas e a inseguridade xurídica xerados polas últimas decisións do Estado, cunha interpretación restritiva da xestión da franxa litoral e das políticas públicas autonómicas.

Por iso e tendo en conta que a Xunta estima que hai preto de 4.000 edificacións públicas e privadas localizadas no DPMT galego, abriu unha rolda de contactos cos concellos costeiros e os principais axentes e sectores afectados para animalos a implicarse na redacción da futura Lolga, da que precisamente este luns se pechou a fase de consulta pública previa.