O Entroido de Vilariño de Conso continúa á espera da declaración de interese turístico

O Entroido tradicional do municipio ourensano de Vilariño de Conso tramitou a súa declaración de interese turístico e espera a resolución da Xunta de Galicia dende novembro, tras documentar con testemuños fotográficos, orais e antropolóxicos a súa antigüidade e carácter festivo pagán como celebración propia do inverno nas poboacións de serra europeas.

A voceira da asociación cultural ‘O Folión’ de Vilariño de Conso, Melisa Macía Domínguez, explicou que esta declaración de ámbito galego permitirá abordar proxectos futuros “porque a xente destes pobos non quere que a súa tradición se perda”, entre eles, a organización de talleres para que a única veciña de Vilariño que aínda confecciona os traxes “poida ensinar outros a facelos”.

Outro dos voceiros, José Domínguez, comentou que a asociación xurdiu hai catro anos e fíxose cargo da organización do desfile no que participan os foliones de cada pobo, porque o Concello “o facía antes pero o ía deixando decaer e a xente non quería que se rematase”.

“Son necesarios uns doce veciños pois parte deles tocan o bombo ou poñen o son das súas ferramentas, e outros son os boteiros, personaxes que acompañan á música saltando e apoiándose nun grande bastón, con cara e corpo cubertos por un traxe branco con cores superpostas, e unha gran máscara”, segundo detallou.

O colectivo está formado agora por máis de 200 socios, dun total de 600 veciños, e tramitou a petición ante a Xunta de Galicia, para que o seu ‘Entroido’ sexa declarado de interese turístico, como xa o son todos os demais que se celebran en municipios que ocupan as abas do Macizo Central galego como Viana do Birlo, Manzaneda, Laza e mesmo Maceda que obtivo a declaración antes da festa de 2015.

Esa declaración de ámbito galego téñena oito entroidos de Galicia e aos da serra de Ourense súmanselle os de Verín, Xinzo de Limia, Cobres e Xerais do Ulla (ambos os dous en Pontevedra e o segundo tamén en municipios coruñeses). Algúns deles contan coa declaración de Interese Turístico Nacional como os de Xinzo e Verín, ou tramítana como o de Laza, e mesmo algúns comezaron a tramitación para a súa declaración internacional, como o de Xinzo de Limia.

GASTRONOMÍA E ‘ENTROIDO’

A provincia de Ourense reúne a maior variedade de personaxes de Entroido de España, como os ‘boteiros’ dos foliones de Vilariño de Conso e Vianda do Birlo, os ‘felos’ de Maceda, as ‘máscaras’ e toureiro de Manzaneda, os ‘peliqueiros’ de Laza, os ‘cigarróns’ de Verín, as ‘pantallas’ de Xinzo de Limia, os ‘chocalleiros’ de Vilardevós -este ano retornarán ás rúas tras perderse a tradición durante anos-, os ‘troteiros’ de Bande, entre outros.

Os días de celebración repártense ao longo de máis dun mes, pero os días centrais concéntranse en torno ao martes de carnaval -dende o sábado anterior ao mércores posterior-, e o protagonismo dos personaxes e os desfiles remata, nalgúns casos con celebración gastronómicas como a festa da ‘androia’ en Viana do Bolo e a do cabrito en Vilariño de Conso, que en 2015 celebra a súa edición número 26.

Organizada pola asociación ‘O Folión’, a do cabrito en Vilariño de Conso encheu o polideportivo o domingo con case mil participantes nos foliones e visitantes. Case 700 quilogramos de cabrito, 141 de chourizos, 44 grandes empanadas, 87 bicas, pan, viño, auga e augardente foron os protagonistas da festa. Algo semellante aconteceu no polideportivo de Viana, a dez quilómetros, con menú baseado na ‘androia’, embutido porcino tradicional na bisbarra.

A seguintes convocatoria gastronómica será en Laza -na aba contraria da serra-, o luns ‘Borralleiro’, onde pola tarde, despois de que os veciños repartan formigas con fariña e cachetes con toxos e madeiros de berzas, haberá unha repartición masiva de “cachucha” (cabeza de porco cocida) que os visitantes deberán coller ao voo. A última comida multitudinaria de ‘Entroido’ na serra será a de Manzaneda -a 20 quilómetros de Vilariño-, o martes ‘gordo’ ou de ‘Entroido’, despois do seu desfile de foliones.

ENTERROS DENDE O MARTES

O final do Entroido conta con ritos comúns aínda que os días non coincidan nos municipios do Macizo Central. Así, en Laza o enterro do ‘Entroido’ é o martes, seguido dun desfile dos seus ‘peliqueiros’ cun crespón negro polo loito da morte da festa anual. Tamén en Vilariño de Conso o final da festa é o luns cunha cacharela na que arden os protagonistas, o ‘lardeiro’ e a ‘lardeira’.

O ‘Entroido’ vive un día máis e Maceda -na serra de San Mamede-, Manzaneda e Viana do Birlo, onde o enterro correspondente se celebra o mércores pola tarde. No caso de Manzaneda, resérvanse un episodio para o día 5 de abril no que o folión de Mourela, se vai de visita ao pobo de Palleirós.