Os signos de puntuación (II)
OS DOUS PUNTOS (:):
Empregaremos os dous puntos antes dunha enumeración, para indicar que a continuación vén unha conclusión ou exemplo ou tras un encabezamento dun discurso ou carta.
Exemplos:
-Na carta do restaurante había os seguintes peixes: linguado, xarda, robaliza, chicharro e castañeta.
-Castelao deixou escrito: se aínda somos galegos é por obra e graza do idioma.
-Prezado amigo Lois:
simplemente quería lembrarche…
OS PUNTOS SUSPENSIVOS (…):
Empregamos os puntos suspensivos para indicarmos a suspensión dun discurso, para evitar a transcrición dunha palabra malsoante e tamén, neste caso entre paréntese ou corchete, para indicar a supresión dun anaco dunha cita literal.
Exemplos:
-Levamos os cativos ao zoo e puideron gozar coa vista dos seguintes animais: un voitre, un parrulo, un crocodilo…
-O rapaz dixo… polo que foi castigado pola nai.
-Hai dez anos, o 21 de setembro de 2004, o Parlamento Galego aprobou por unanimidade o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. (…) Foi aquela unha páxina máis do libro da esperanza do noso país, escrita con sintagmas de simpatía, optimismo e xenerosidade e impresa coa tipografía colaborativa de noso. [Manuel Bragado].
AS PARÉNTESES ( ):
As parénteses empréganse para meter no seu medio un inciso (algo que en certos casos tamén empregamos as “raias”) ou tamén aclaracións.
Exemplos:
-Rosalía de Castro (Santiago de Compostela, 1937-Padrón, 1885) marcou coa súa obra un antes e un despois na nosa literatura.
-Convén que traiades o material necesario (botas, mochila, tenda de campaña…) para facermos esa ruta de sendeirismo.
Nunha obra teatral empregamos as parénteses para indicar un “á parte” ou as “anotacións escénicas”.
Exemplo:
–OPTIMISTA.- Demo! Non sei por que me asustei. (Á parte) Certamente, no Camiño de Santiago todo é máxico. (Cara ao público.) Mirade como é a historia, que ata me pareceu escoitar un eco con personalidade propia. Nin sequera repite o que lle din. El ten o seu xeito de pensar.
Ás veces tamén podemos empregar as parénteses cadradas ou tamén chamadas CORCHETES ( [] ) Estes soen ser empregados coa función das parénteses para indicar un inciso ou unha aclaración nun texto que xa vai dentro de parénteses.
Exemplo:
-O noso rexurdimento veu marcado por tres grandes escritores, especialmente poetas (Rosalía de Castro [1837-1885], Eduardo Pondal [1935-1917] e Curros Enríquez [1851-1908] ).
A RAIA (-):
Emprégase a raia para indicar o comezo do expresado por cada participante nun diálogo. Tamén a podemos empregar nun diálogo a modo informativo, como se fose para incluír un “á parte” ou unha anotación. Finalmente, empregaremos a raia para marcar os elementos dunha relación, especialmente se estes elementos van en liñas diferentes.
Exemplos:
-Cando voltaredes da excusión? -preguntou súa irmá.
-Ingredientes para unha “Torta de améndoa”:
-150 g. de améndoas crúas.
-130 g. de manteiga.
-100 g. de azucre.
-50 g. de auga.
AS COMIÑAS (“ “) (‘ ‘) («»):
Soemos empregar as comiñas simples (‘ ‘) para indicar significados ou acepcións puntuais. Canto ás dobres, empregámolas para enmarcar unha cita textual, títulos de artigos, conferencias, alcumes…
Exemplos:
-A esfolla, ‘acción de lle quitar a folla a certos froitos’ soe ser no verán.
-Sempre lembrarei aqueles versos de Rosalía “cando penso que te fuches / negra sombra que me asombras”.
-Acudín á lectura do “Alba de Gloria” de Castelao.
SIGNOS DE INTERROGACIÓN (¿ ?) e ADMIRACIÓN (¡ !):
Empregamos o signo de interrogación para marcarmos unha pregunta directa e o de admiración para unha entoación exclamativa. Tanto o signo de interrogación coma o de admiración poden ir ao comezo e ao final ou simplemente ao final das oracións.
Exemplos:
-Que entendes ti por abázcaro?
-Díxenche que non quero outra albóndega!
Fraseoloxía:
*”Asar a manteiga nun guizo” (Intentar algo imposíbel)
*”Ser delgado coma un espicho” “Ser delgado coma un fío” (Ser demasiado delgado)
* “Ser máis feo ca pegarlle a un pai” (Ser moi feo)
* “Coller a vaca polos cornos” (Enfrontar algo de cara)
* “Andar de/coa lúa” (Andar de mal humor)
* “Ser amargo coma o fel” (Que algo é moi amargo)