Asunta inxeriu polo menos 27 pastillas de ‘orfidal’ dun miligramo o día da súa morte

Xuízo polo caso Asunta

Asunta Basterra tomou o 21 de setembro de 2013, entre tres e catro horas antes da súa morte, un “dose tóxica” de lorazepam -principio activo do Orfidal-, consistente en, polo menos, 27 pastillas. Posteriormente, a nena faleceu entre as 16,00 e as 20,00 horas por “sufocación” cun obxecto “brando e deformable” e o seu cadáver “foi colocado” na pista forestal de Teo na que se atopou, nunha manobra na que ademais “foi arrastrado”.

Así se desprende dos informes forenses incluídos na causa e cuxos responsables compareceron este mércores nos xulgados de Santiago para someterse ás preguntas das partes.

A primeira en comparecer, unha das peritos que participou no levantamento do cadáver, asegurou que, ao seu criterio, o corpo da nena “fora colocado” de “forma apresurada” no noiro da cuneta.

Algunhas marcas no corpo e a propia posición -coa camiseta engurrada sobre o peito, as mans sobre a cabeza e unha perneira do pantalón remangada- permitíronlle considerar que a nena “fora arrastrada” e que alguén o”tirara dos pés” para achegala máis á cuneta.

O corpo da nena presentaba lesións “leves” e nun primeiro momento barallouse a agresión sexual dada a tipoloxía da vítima. A perito asegurou que esta sospeita foi o que levou a non tomar a temperatura rectal do corpo para non provocar lesións ou alterar probas na zona xenital.

Ao mesmo tempo, sostivo que esta temperatura non tería validez ao ser trasladado o corpo e non poder determinar a temperatura do lugar onde estivo previamente.

MANCHA NA CAMISETA

Por outra parte, a perito referiuse a dúas manchas advertidas na camiseta de Asunta con luz forense na propia pista, unha delas no bordo superior da manga esquerda e a outra próxima á axila dereita. Na cara da nena tamén se apreciaba un “punteado” fluorescente dende o tabique nasal esquerdo á raíz do pelo.

A perito recoñeceu que o único que puido determinarse nese momento era a presenza dunha mancha de posible orixe biolóxica e asegurou que, se como reflicte a acta da secretaria, algunha das forenses fixeron referencia a que podería ser seme, se “extralimitaron” das súas funcións.

Na sala de autopsias volveu repetirse a proba da luz cos mesmos resultados, polo que a Garda Civil decidiu levar a camiseta para a súa análise. O forense asegurou que a camiseta non tiña manchas na zona frontal -onde logo foi localizado seme-.

SUFOCACIÓN

O responsable da autopsia, que non atopou ningunha evidencia de agresión sexual, ratificou na sala as súas conclusións, que indican que Asunta morreu entre as 16,00 e as 20,00 horas a causa dunha “asfixia por sufocación” cun obxecto “brando e deformable”, ao tempo que descartou que o falecemento puidese ser “accidental ou suicida”.

A determinación da asfixia por sufocación vén dada pola presenza de hemorraxia nasal, erosións na mucosa bucal -preto da comisura dereita do labio-, hemorraxia pulmonar e hemorraxia nunha estrutura esponxosa da base do cerebro.

Segundo narrou o perito, os sangrados producíronse a incrementar a presión pola asfixia e a erosión bucal ao premer os orificios respiratorios da vítima. De feito, un laboratorio de Sevilla ao que foron remitidas probas achou roturas e deformacións nas células do pulmón e da boca da nena, compatibles coa asfixia.

Por outra banda, o médico forense asegurou que a nena presentaba “marcas de ligaduras en man e pés”, a xeito de ataduras, que se produciron “nun momento próximo á morte”, tanto pouco antes como pouco despois. A maiores, escoriaciones en costas e cadeira determinan que “probablemente foi arrastrada”.

O responsable da autopsia defendeu a decisión das peritos de non recoller a temperatura do corpo alegando que non tería utilidade neste caso concreto -por cuestións como o traslado do cadáver- e pola existencia doutras probas, como contido gástrico ou potasio en humor vítreo, que permiten acoutar este período.

As poucas lesións atopadas atribuíunas á asfixia dunha persoa sedada, que “apenas ofrece resistencia”, e descartou que se producise cunha man, dado que “quedarían lesións externas”. Do mesmo modo, descartou a hipótese da defensa de Basterra de que as lesións dentro da boca fosen compatibles cunha “penetración bucal con condón”.

CONTRAPERICIAL

Durante a primeira sesión de probas periciais compareceron tamén dous catedráticos na materia que realizaron, a petición da defensa de Rosario Porto, un contrainforme sobre os datos da autopsia, revisando material fotográfico e documental achegado por esta parte, aínda que sen solicitar o acceso directo ás probas conservadas.

Ambos os dous profesionais criticaron a decisión de non recoller temperatura tanto no cadáver coma na pista na que foi localizado, alegando que esta información “fundamental” permitiría acoutar con maior precisión a hora da morte.

Neste sentido, recordaron que se pode tomar a temperatura por outras vías que a rectal e aseguraron que o potasio en humor vítreo se debería tomar dende o levantamento, e non esperar ata as 11,30 horas do día seguinte.

Baseándose nas fotografías achegadas, os peritos da defensa aseguran, ao contrario que a forense que participou no levantamento, que as livideces do corpo estaban totalmente fixadas, o que situaría ao falecemento nun momento máis temperán e aseguraron que se deberían producir máis marcas no interior da boca de tratarse dunha asfixia por sufocación.

Estes peritos, que ven “contradicións” no informe de autopsia, consideran que non se pode determinar a hora da morte nin descartar outros métodos ademais da asfixia. Así mesmo, cren compatible a ferida na boca coa que provocaría “unha man destra intentando abrir a boca forzada”.

As consideracións dos peritos da defensa foron criticadas polo forense responsable, que cualificou de “disparates” algunhas das súas conclusións. “Os seus peritos equivócanse”, dixo, dirixíndose a Gutiérrez Aranguren.

TOXICOLOXÍA

Finalmente, o xurado oíu os resultados periciais do informe toxicolóxico realizado ao corpo de Asunta, que tiña unha concentración de lorazepam en sangue no momento da súa morte de 0,68 microgramos por mililitro, máis do dobre do “considerado tóxico en calquera manual”.

As peritos calcularon en sala que isto suporía que a nena inxerira polo menos 27 pastillas dun miligramo de ‘Orfidal’, tendo en conta que aínda quedaba lorazepam sen absorber e que xa comezara a eliminación a través dos ouriños.

As expertas aseguraron que a inxestión deste fármaco se produciu entre tres e catro horas antes da morte, ben durante a comida ou despois de comer. Non obstante, non puideron precisar se se deu dunha vez ou en varias doses.

Segundo precisaron, os primeiros efectos do fármaco, somnolencia e sedación, produciríanse entre 30 e 45 minutos despois do consumo, mentres que a dificultade para camiñar sería o último dos síntomas en manifestarse.

No cabelo de Asunta as expertas tamén localizaron indicios de toma de cantidades importantes de lorazepam nos tres ou catro meses anteriores á morte. No pelo da nena atopáronse restos doutra benzodiacepina, o nodiazepam, que tamén foi administrado neses meses. En ningún das análises se detectaron restos de antihistamínicos.